Suy tuyến thượng thận do lạm dụng corticoid: những điều cần lưu ý.
Tuyến thượng thận gồm 2 tuyến nhỏ, cấu trúc hình tháp, nằm ở phía trên hai thận. Trong đó, vùng vỏ của tuyến thượng thận có chức năng chủ yếu là tiết hormon corticoid – có tác dụng lên chuyển hóa các chất đường, protid, lipid, tác động lên hệ miễn dịch, hệ thống thần kinh trung ương, hệ thống tim mạch, điều hòa trao đổi nước và điện giải.
Hình ảnh tuyến thượng thận
Nhóm thuốc corticoid (bao gồm một số loại như: medrol, prednisonlon, hydrocortison, dexamethasone, betamethasone. Đây là nhóm thuốc được sử dụng nhiều và hiệu quả trong điều trị nhiều tình trạng bệnh lý như: dị ứng, hen, bệnh phổi mạn tính, các bệnh lý tự miễn, các bệnh lý cơ xương khớp, các bệnh ngoài da, …
Corticoid có trong các chế phẩm rất đa dạng, có cả dạng uống, dạng xịt, dạng nhỏ mũi và ngay cả nhiều chế phẩm thuốc nam dược, đông y dạng viên hoàn, dạng bột hiện nay cũng được trộn lẫn chất corticoid vào dẫn đến việc lạm dụng corticoid cố ý và vô ý trở nên phổ biến và gây suy thượng thận và những hậu quả của suy thượng thận trên lâm sàng.
Bệnh nhân được chẩn đoán suy thượng thận do lạm dụng thuốc corticoid thường có biểu hiện lâm sàng kiểu hình Cushing (mặt tròn, da mỏng, xuất huyết dưới da, béo trung tâm, bụng béo tay chân teo nhỏ), suy thượng thận do lạm dụng corticoid thường kèm theo hậu quả bệnh lý toàn thân bao gồm: Đái tháo đường, tăng huyết áp, loãng xương, viêm khớp, rối loạn mỡ máu, viêm dạ dày. Bệnh nhân thường phải sử dụng rất nhiều loại thuốc, và nếu bù không đủ hormone sẽ cảm thấy rất mệt mỏi, chất lượng cuộc sống suy giảm.
Hình ảnh một bệnh nhân đang điều trị tại khoa Nội tổng hợp (Hình ảnh đã được bệnh nhân cho phép đăng tải)
Điều trị suy tuyến thượng thận
Điều trị suy tuyến thượng thận do lạm dụng thuốc corticoid bao gồm: điều trị các biến chứng hậu quả của tình trạng thừa corticoid kéo dài, bù hormon và điều trị các bệnh lý nền mà bệnh nhân đang mắc phải. Cần phải điều trị thường xuyên liên tục, bệnh nhân phải được khám hàng tháng, uống thuốc theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ và điều chỉnh liều phù hợp theo tình trạng sức khỏe. Chẩn đoán suy tuyến thượng thận do thuốc corticoid cũng cần bác sĩ có chuyên khoa nội tiết, vì một khi đã được chẩn đoán bệnh nhân cần điều trị kéo dài.
Thăm khám cho bệnh nhân suy tuyến thượng thận tại khoa Nội tổng hợp
Lời khuyên của bác sĩ
Do corticoid là một loại thuốc được dùng trong rất nhiều bệnh, nên người bệnh khi có biểu hiện bệnh lý nên đến cơ sở y tế khám và dùng thuốc theo đơn của bác sĩ chuyên khoa. Người bệnh không nên tự ý mua thuốc theo lời người quen hoặc các loại thuốc viên hoàn, tán mà không rõ nguồn gốc, xuất sứ và thành phần để uống.
Đối với những người bệnh đã được chẩn đoán là suy thượng thận do thuốc thì cần hiểu được về bệnh lý suy tuyến thượng thận và sử dụng thuốc đúng liều, đúng chỉ dẫn của bác sĩ góp phần giảm nhẹ những biến chứng cấp tính và mạn tính do corticoid gây ra. Đặc biệt là người bệnh suy tuyến thượng thận do thuốc thường kèm theo bệnh nền bệnh lý mạn tính về tim mạch và nội tiết nặng nề, do đó cần được dùng thuốc quản lý thường xuyên. Không được để tình trạng thiếu thuốc, bỏ thuốc, hoặc dừng thuốc trong thời gian quá dài. Người bệnh cần tái khám định kỳ theo hẹn để được kiểm tra và điều chỉnh liều lượng thuốc phù hợp.
